Wijnreis proefgroep ‘Rechteroever’
Weinanbaugebiet Pfalz
Wijnreis 4 april – 7 april 2024
Na 4 succesvolle wijnreizen in 2018, 2019, 2022 en 2023 gaan we dit keer wéér naar de Pfalz! Het is de 5e keer dat we op reis gaan en voor de 2e keer naar de Pfalz. Twee jaar geleden waren we vanwege corona maar met zijn vijven.
Wij gaan dus nu met een groep van 8 wijnvrienden en vriendinnen.
- Frans Blankemeijer
- Ben Damhuis
- Christine van Riel
- Hanneke Schleicher
- Peter Taams
- Peter Tops
- Joey Slappendel
- Judy Vreugdenhil
Wil je nog eens terugkijken op onze vorige wijnreizen? Dat kan!
https://vinoamore.nl/tag/wijnreis-rechteroever/
De Pfalz in een notendop
Aanplant
Circa 24.000 hectare, 2 Bereiche, 25 Großlagen, 323 individuele Einzellagen.
Bodem en Terroir
De bodems en het terroir verschillen van noord naar zuid. Ten noorden van Bad Dürkheim worden de hellingen glooiender. Meer naar het zuiden worden de wijngaarden beschut door het Haardt gebergte en het Pfälzer Wald. De beste wijngaarden liggen vaak op het zuidoosten. Bodems zijn zeer gevarieerd en bestaan uit zandsteen en vulkanisch gesteente, maar ook kalksteen, leisteen en zand. De geologie van de Pfalz wordt voornamelijk gekenmerkt door lagen rode zandsteen en, in mindere mate, Zechstein. De overheersende rotsen van Buntsandstein en Zechstein bepalen de oppervlaktevorm van het Pfalzer woud en daarmee de natuurlijke grenzen. Hun verspreidingsgebied strekt zich niet alleen uit tot het Pfalzer woud, maar ook tot de noordelijke en centrale Vogezen.
Druivenrassen
De Pfalz heeft een enorme verscheidenheid aan druivenrassen en daarmee aan wijnen. Voor wit (ca 60 %) vinden we naast de onvermijdelijke riesling, weissburgunder en grauburgunder ook chardonnay, scheurebe, gewürztraminer, muskateller, sauvignon blanc, silvaner, viognier, auxerrois, Müller-Thurgau en dan zijn we nog lang niet volledig. Voor de rode (ca 40 %) natuurlijk de spätburgunder en dornfelder, maar ook portugieser, Sankt Laurent, cabernet sauvignon, merlot, blaufränkisch en syrah. De beste wijngaarden liggen op de oostelijke hellingen van de Haardt en Pfälzer Wald, op bodems van zandsteen en vulkanisch gesteente met daarop vaak een toplaag van löss, leem en zand.
Geografische ligging
Zuidelijk van Worms tot aan de Franse grens en van de hellingen van het Pfälzerwald tot aan de Rijnvlakte.
Klimaat
De Pfalz heeft een ideaal klimaat voor wijnbouw, ook voor veeleisende, met name warmte minnende internationale rassen. Het ligt in de regen- en windschaduw van de Haardt en het Pfälzer Wald, met zeer weinig neerslag. De Pfalz is het droogste gebied van Duitsland. Het langjarig gemiddelde ligt op minder dan 500 liter/m². De zon schijnt er vaker en langer dan elders in Duitsland met bijna 2000 uren zonneschijn. En de temperaturen zijn mild te noemen. Na de wijnregio Baden is het de warmste regio.
85 kilometer wijngenot
De Pfalz kent nogal wat superlatieven. Het heeft bijvoorbeeld het grootste wijnfeest ter wereld in Bad Dürkheim, evenals de eerste en bekendste wijnroute van Duitsland, de Deutsche Weinstraße.
Over een lengte van 85 kilometer verbindt die wijnroute 130 wijndorpen tussen Bockenheim en Schweigen aan de grens met de Elzas. De Pfalz zelf is met ruim 24.000 hectare wijngaard het op één na grootste Duitse wijnbouwgebied. Het is onderverdeeld in de Bereiche Mittelhaardt-Deutsche Weinstraße en Südliche Weinstraße.
In het door het Pfälzerwald begrensde en beschutte gebied ligt de nadruk op klassieke druivenrassen, met voorop de Riesling. De koning van de witte wijnen is in de Pfalz de onbetwiste nummer 1 met een aanplant van ruim 5.000 hectare. Daarnaast zijn Weiß- en Grauburgunder sterk in opkomst. Verder behoren o.a. Silvaner, Müller-Thurgau, Scheurebe, Gewürztraminer, Kerner en Morio-Muskat tot het veelzijdige witte wijnaanbod van de Pfalz.
Rode wijnen worden steeds belangrijker. Zo zijn er tintelfrisse Rosa’s van Portugieser en fruitige van Spätburgunder. Een typisch succesverhaal voor de Pfalz is de donkere Dornfelder met zijn zuidelijke trekje, een wijn die sinds enige tijd furore maakt. Iets vergelijkbaars geldt voor de steeds vaker aangeplante kruising Regent. Ondertussen produceert 40 procent van de wijngaarden tussen Haardt en Rijn rode wijn. De Pfalz is daarmee het grootste Duitse gebied voor rode wijnen.
Mandelblütenfest
Het seizoen van de wijnfeesten begint met het Mandelblütenfest (Amandelbloeifeest) in Neustadt-Gimmeldingen en eindigt pas wanneer Sint Martinus in november tijdens het Martinus-Weinfest in het naar hem genoemde dorp zijn mantel deelt. Bij zo veel wijnfeesten raak je als bezoeker makkelijk het overzicht kwijt. Daarom een aanbeveling: de Erlebnistag Deutsche Weinstraße, altijd in het laatste weekeinde van augustus. De wijnroute is dan autovrij en biedt 85 kilometer lang ontspanning en genoegen. Overal is te merken dat de Pfalz en de Elzas buren zijn, zeker wat betreft de voorliefde voor lekker eten. Langs de Deutsche Weinstraße hebben zich intussen sterrenkoks gevestigd die succesvol met de regionale keuken experimenteren en een bezoek meer dan waard zijn.
De Pfalz heeft ook heel veel bezienswaardigheden in huis. Een bezoek aan Bad Dürkheim, Neustadt en Landau is een must, evenals aan pittoreske wijndorpen als St. Martin, Rhodt en Gleiszellen. Burchten en burchtruïnes lokken bij Freinsheim, Deidesheim en Annweiler am Trifels, terwijl ook het afgelegen maar betoverende Zellertal een omweg waard is. Wie bij Eschbach naar de Madenburg klimt, een van de mooiste burchtruïnes in het land, en vervolgens naar beneden richting Rijnvlakte kijk, ziet intens groene rijkdom zo ver het oog reikt.
De ca 24.000 ha aan wijngaarden lopen in een strook van ca 80 km van noord naar zuid. De Mittelhaardt vormt het “Filetstück”, zoals de Duitsers het mooiste deel betitelen. Deidesheim kan als epicentrum worden beschouwd.
Hotel & Café Ritter Von Böhl in Deidesheim – onze uitvalbasis
Hotel Ritter von Böhl is een historisch hotel gelegen in Deidesheim, een pittoresk stadje om haar wijnbouw en architecturale charme. Het hotel is vernoemd naar de beroemde lokale figuur Franz Wilhelm von Böhl, een prominente wijnmaker en politicus uit de 19e eeuw.
Het hotel is gehuisvest in een prachtig gebouw dat dateert uit de 19e eeuw en heeft een rijke geschiedenis. Het staat bekend om zijn elegante architectuur, met traditionele Duitse elementen vermengd met moderne voorzieningen. Het interieur straalt een sfeer van luxe en comfort uit, met goed ingerichte kamers en suites die zijn ontworpen om aan de behoeften van verschillende gasten te voldoen.
De omgeving van het hotel biedt een idyllische setting, omringd door de glooiende wijngaarden van de regio Pfalz. Gasten kunnen genieten van prachtige wandelingen door de wijngaarden, wijnproeverijen bij lokale wijnhuizen en verkenningstochten door het schilderachtige stadje Deidesheim.
Het hotel beschikt over uitstekende voorzieningen, waaronder een gastronomisch restaurant dat de regionale keuken en wijnen van de Pfalz serveert. Gasten kunnen genieten van heerlijke gerechten bereid met verse, lokale ingrediënten, begeleid door een uitgebreide selectie wijnen.
Daarnaast biedt Hotel Ritter von Böhl faciliteiten voor vergaderingen en evenementen, waardoor het een populaire bestemming is voor zowel zakenreizigers als vakantiegangers. De combinatie van historische charme, moderne luxe en een prachtige locatie maakt het hotel tot een geliefde bestemming voor gasten die op zoek zijn naar een onvergetelijk verblijf in de regio Pfalz.
De jaargangen 2018 – 2023
2018
“Wenn’s läuft, dann läuft’s”. Dat bekent zoveel als het vlot en stressloos verlopen van een situatie. En die spreuk is volledig van toepassing op het jaar 2018 in de Pfalz. Nauwelijks schade ondanks extreme zomerse hitte en droogte en bijna geen weercatastrofes. Dit ideale oogstweer werd bekroond met kerngezonde druiven in weelderig volume, met zelfs edelzoete pareltjes als kers op de taart. Beter kan haast niet. Geen wonder dat de vertegenwoordiger van het Wijnbouwverband de euforische woorden niet schuwt. “Uniek” of “bijna te mooi om waar te zijn”, oordeelden zelfs de experts. De warme periode met recordallures begon reeds in april, waardoor de bloei bij Riesling einde mei startte. In deze bloeimaand viel ook redelijk wat neerslag en de zuidelijke Pfalz werd helaas ook getroffen door hagel. De eigenlijke hitteperiode heerste in juli en augustus. De pluk voor de Federweißer (deels gegist sap, wat lokaal veel vraag kent), startte bij zomerse temperaturen begin augustus. De hoofdoogst werd 2 weken later ingeleid, zo vroeg als nooit tevoren. In september heerste ideaal, droog en rustig weer, waarvan vooral rode druiven konden profiteren om verder te rijpen. Dat geeft kleurintensieve, krachtige rode wijnen, en niet alleen bij Spätburgunder. De witte wijnen hebben een zachte zuurgraad, en de alcoholgraad is ondanks de uitbundige zonnige omstandigheden binnen de perken gebleven. De producenten verheugen zich met een geschat volume van 2,5 mln. hl, waarmee 2018 17% boven het langjarig gemiddelde ligt. “En dat is goed”, laat Wijnbouwpresident Reinhold Hörner weten, want na de kleine oogsten van vorige jaren “kunnen we de markt terug zonder beperking bedienen”.
2019
Na de knopvorming op 18 april en bloei op 12 juni, wat precies overeenkomt met de langjarige gemiddelden, hadden de wijnstokken in de Pfalz te kampen met droogte in juli en augustus. Er viel 50 tot 60 procent minder neerslag dan in normale jaren. Navenant klein bleven de druiven, die dan ook nog gedeeltelijk beschadigd werden door zonnebrand omwille van de extreme hitte tot zelfs 38°C in juli. Afgezien van een tornado, die ervoor zorgde dat hele rijen wijnstokken in de noordelijke Pfalz vernietigd werden, bleef de regio verder gelukkig gespaard van vorst- of hagelschade. Het oogstvolume van 2,15 miljoen hectoliter ligt dus slechts net onder het tienjarig gemiddelde, hoewel er zeker grotere schommelingen zijn tussen de domeinen. De druivenoogst was begin oktober al grotendeels afgerond, net voor de aanhoudende regenperiode. Met de kwaliteit van de geoogste druiven zijn de producenten zeer tevreden. De eerste jonge wijnen tonen een fruitige stijl, eerder licht en met een duidelijk uitgesproken typisch aroma van de druivenrassen. Vooral de witte Burgunderrassen hebben geprofiteerd van de jaargang. De rode wijnen zijn intensief van kleur en overtuigen met rijpe tannines, wat onder andere toegeschreven kan worden aan de kleinere druiven.
2020
Het geluk van de Pfälzer was al duidelijk in het voorjaar. De vegetatie kon zich bij zachte temperaturen zonder vorstschade ontwikkelen. De eerste groene scheuten ontknopten negen dagen vroeger dan in de voorgaande jaren. De bovengemiddelde warmte was een rode draad door de maanden heen. Alle fasen van de ontwikkeling van de wijngaarden zijn eerder begonnen en zijn sneller verlopen dan gewoonlijk. In juli leidde een hitteperiode van enkele dagen tot zonnebrandschade aan de druiven. Ook de nazomer was droog, zodat de wijnboeren in alle rust en in de meeste gevallen zonder tijdsdruk konden oogsten. Bij de Burgunderrassen was er een uitzondering: hier was snel plukken de boodschap, anders dreigde een te hoog mostgewicht met het daarbij horende hoge alcoholgehalte. Een voordeel van de droogte was ook in dit wijnbouwgebied het uitblijven van ziekten. Met een verwachte 2,3 miljoen hectoliter oogstten de wijnboeren een oogst die zes procent boven het gemiddelde van de afgelopen tien jaar lag. Door de gezonde conditie van de druiven kunnen ze zich verheugen op een perfecte kwaliteit in de kelder: De Pfalzwijnen uit 2020 tonen zich geconcentreerd, goed gestructureerd, met rijp fruit en een diepe kleur, wat bijzonder gunstig is voor de rode wijnen.
2021
In de Pfalz, het op een na grootste wijnbouwgebied van Duitsland, is de oogst dit jaar ook zeer verschillend uitgevallen. “Wat betreft de opbrengst was de term ‘jaloerse herfst’ zelden zo toepasselijk als in het jaar 2021,” zegt de wijnbouwexpert Jürgen Oberhofer van het Dienstleistungszentrum Ländlicher Raum Rheinpfalz. Tegenover goede tot zeer goede opbrengsten stonden incidentele totale mislukkingen als gevolg van valse meeldauw. In juni was het werk in de wijngaard door hitte en regen geïntensiveerd. “Wie hier niet systematisch te werk kon gaan, moest deels zware opbrengstverliezen accepteren,” zegt de Pfalz wijnbouwvoorzitter Reinhold Hörner. Vanaf augustus normaliseerde het weer zich en was er een “zeer positief verloop van de oogst”.
De geschatte mosthoeveelheid bedraagt 2.230.000 hectoliter, drie procent minder dan in 2020 en één procent meer dan het tienjarig gemiddelde. Men kan zich verheugen op “geweldige wijnen”, aldus Boris Kranz, voorzitter van Pfalzwein. Voor hem zijn “vaak lage alcoholgehaltes, een goed geïntegreerde zuurstructuur en nu al opvallende primaire fruitaroma’s” kenmerkend voor het jaar, wat frisse, levendige, lichte wijnen zou opleveren. Volgens Oberhofer is de “winnende druivensoort van het jaar” de Riesling. De belangrijkste druivensoort van de Pfalz heeft het meest geprofiteerd in het grootste Riesling-teeltgebied van Duitsland, “vooral vanwege de klimatologische omstandigheden zoals we die nog vóór de klimaatverandering hadden”.
2022
Nog in april, mei en juni speelde het weer de wijnmakers in de kaart. Na deels vruchtbare regenval in april, waren de daaropvolgende twee maanden iets warmer dan gemiddeld en zorgden ze voor een vroege bloei van de wijnstokken. Dit resulteerde in een gelijkmatige rijping van de bessen en vormde de basis voor een goede opbrengst. Actuele schattingen voor de Pfalz voorspellen een oogst van 2,3 tot 2,35 miljoen hectoliter, een lichte stijging ten opzichte van het voorgaande jaar (2021: 2,25 miljoen hectoliter). De zomer liet zich echter van zijn warmste kant zien. Het uitblijven van neerslag in juli en augustus zorgde op veel plaatsen voor problemen met de watervoorziening. “Vooral jonge planten werden hierdoor getroffen en stonden onder enorme stress. Net op tijd voor de oogst kwam de langverwachte regen, maar soms te frequent en te hevig met plaatselijke zware regenvalgebeurtenissen,” aldus Dr. Jürgen Oberhofer van het Institut für Weinbau und Önologie im DLR Rheinpfalz. Over het algemeen zorgde de vochtige weersfase vanaf midden september voor een stagnatie of zeer langzame toename van de mostgewichten en daardoor steeg de verwachte oogst.
“Zoals elk jaar zien we bij de klimatologische omstandigheden, evenals bij de opbrengst en de kwaliteit van de druiven, een heterogeen beeld in de Pfalz met afwijkingen naar boven en beneden op de schaal. Toch kunnen we over de hele linie spreken van een zeer spannend jaar 2022, waar veel consumenten positief door verrast zullen zijn. We verwachten fruitige wijnen met een fris karakter en aanzienlijk minder zuur in vergelijking met het jaar 2021,” onthult Boris Kranz, voorzitter van Pfalzwein e.V.
“De witte wijnen zijn fruitig, helder en precies. Net als in 2018 en 2020 lijken de droogte en de hoge temperaturen dankzij aangepaste druivenverwerking nauwelijks invloed te hebben op de sensorische eigenschappen,” voegt Dr. Jürgen Oberhofer toe aan de stijl van de nieuwe oogst. Hij kijkt ook uit naar “uitstekende rode wijnen, vooral van internationale druivensoorten”, en verwacht dat deze vanwege de lange groeiperiode “zeer gestructureerd, kleurrijk en expressief” zullen zijn.
2023
Zorgvuldige wijnoogst werd beloond! In de Pfalz werden wijnmakers geconfronteerd met grote uitdagingen als gevolg van de weerturbulenties van het jaar. Maar degenen die goed werk hadden verricht in het wijnjaar, oogstten in de herfst gezonde, rijpe druiven die een hoge kwaliteit beloofden. Terugkijkend begon het jaar in de Pfalz veelbelovend. De milde winter bleef vrij van vorstschade, in tegenstelling tot het naburige Rheinhessen bleven ook hagelschade uit. Een optimale bloei van de druiven, die begon bij de Riesling op 8 juni, werd gevolgd door aanvankelijk een ideaal jaar voor de Palatinische wijnstokken, met een zonnige droge periode in juni, tot eind juli een vochtig-warme fase met veel regen begon. Zeer compacte trossen, vooral bij de Bourgondische druivenrassen, waren het resultaat. “Dankzij de voldoende lange vegetatieperiode zonder extreme droogte wordt een oogst met een fruitige toets verwacht,” luidt het verslag uit de Pfalz.
Ook hier is de winnaar de Riesling: bij dit laat rijpende druivenras verwachten de wijnmakers topkwaliteiten. Het beeld bij de Bourgondische druivenrassen is daarentegen gemengd. Ook Dornfelder en Portugieser moesten vroeg worden geoogst omdat er anders te veel verliezen dreigden door de kersenvlieg en een hoge meeldauwinfectiedruk. Omdat veel druivensoorten bijna tegelijkertijd rijp werden, “stelde dit de bedrijven voor uiteenlopende logistieke uitdagingen,” meldt Jürgen Oberhofer van het Instituut voor Wijnbouw & Oenologie aan het DLR Rheinpfalz in Neustadt. Hier kwamen ook nog de soms hoge temperaturen in september bij, dit alles kon alleen worden opgelost door een hoge mate van persoonlijke inzet en uiterst nauwkeurig werk bij de oogst en verdere verwerking van de druiven.
Ook in 2023 is de opbrengstsituatie in de Pfalz zeer gemiddeld. De oogst wordt geschat op 2,25 miljoen hectoliter, dat is ongeveer twee procent minder dan vorig jaar, en komt dus ongeveer overeen met de oogstopbrengsten van het langjarig gemiddelde. De “snelle herfst” zal in herinnering blijven: al ongeveer vier weken na het begin van de hoofdoogst was de oogst binnen. De intensieve wijnoogst leverde op veel plaatsen zeer goede kwaliteiten op.
Duitse kwaliteit – hoe zit het ook al weer?
Prädikatsweine
Voor Prädikatsweine gelden de strengste eisen ten aanzien van duivenras, rijpheid, harmonie en elegantie. Bij deze wijnen mag geen suiker toegevoegd worden. Er zijn zes verschillende predikaten, telkens met verschillende minimum mostgewichten per druivenras en gebied. In zuidelijke gebieden is in de regel sprake van hogere minima dan in noordelijke.
De Prädikate zijn, in oplopende volgorde:
- Kabinett: fijne, lichte wijnen uit rijpe druiven met weinig alcohol;
- Spätlese: rijpe, elegante wijnen met mooi fruit, die wat later geoogst worden;
- Auslese: edele wijnen uit volrijpe druiven; onrijpe druiven worden verwijderd;
- Beerenauslese: volle, fruitige wijnen uit overrijpe druiven met edele rotting; de botrytis (edele rotting) draagt bij aan de kwaliteit; dergelijke wijnen kunnen niet ieder jaar geoogst worden, maar ze kunnen tientallen jaren bewaard worden;
- Eiswein: gemaakt van druiven met eenzelfde minimum mostgewicht als een Beerenauslese, in bevroren bij minimaal 7 graden onder nul geplukt en in bevroren toestand geperst, zodat alleen het fruitconcentraat overblijft;
- Trockenbeerenauslese: uit verschrompelde, rozijnachtige druiven met edele rotting, top van de kwaliteitspiramide, zoet en honingachtig, extreem lang te bewaren.
Deutscher Wein
Deutscher Wein ohne Herkunftsbezeichnung (Duitse wijn zonder herkomstbenaming) vervangt sinds de EU-wijnwetgevingsverandering van 1 augustus 2009 het begrip Tafelwein (tafelwijn). Deze categorie mag nu ook een vermelding van druivenras en jaartal dragen. De kwaliteitsvereisten liggen wel lager dan die voor Qualitäts- en Prädikatswijnen.
Qualitätswein
Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete (Q.b.A) vormt de grootste groep Duitse wijnen. Deze kwaliteitswijnen moeten voor de volle 100% uit een van de 13 Duitse wijnbouwgebieden (Anbaugebiete) afkomstig zijn. Voor iedere Qualitätswein zijn, afhankelijk van druivenras en herkomstgebied, minimum normen voor het natuurlijke alcoholgehalte vastgesteld. Het minimum mostgewicht varieert tussen 50 en 72 graden Oechsle. Evenals tafelwijnen mogen kwaliteitswijnen gechaptaliseerd worden. Deze toevoeging van suiker voor de gisting is wettelijk beperkt. Per liter mag door chaptalisatie 20 tot 28 gram extra alcohol ontstaan.
Smaakrichtingen
Trocken is niet altijd even droog. Voor wijn en sekt gelden verschillende smaakaanduidingen. Daarbij staat hetzelfde begrip voor uiteenlopende hoeveelheden restsuiker. Bij wijn worden vier smaakrichtingen onderscheiden.
Trocken is de aanduiding voor wijnen, die geheel of bijna geheel doorvergist zijn, d.w.z. wijnen met een hoeveelheid restsuiker tot maximaal 4 gram per liter. De wetgever staat de aanduiding trocken ook toe tot 9 gram, wanneer de in g/l uitgedrukte hoeveelheid zuren hoogstens 2 g/l lager is dan de restsuiker. (Formule: zuren + 2 tot maximaal 9). Een droge wijn is niet hetzelfde als een zure wijn. Hij bevat alleen maar weinig onvergiste suiker. Wel proef je een hoge zuurgraad bij droge wijnen eerder.
Halbtrockene wijnen mogen tot 12 gram restsuiker per liter bevatten, of maximaal 18g/l wanneer de hoeveelheid restsuiker niet meer dan 10 gram boven de hoeveelheid zuren ligt. (Formule: zuren + 10 tot maximaal 18).
Liebliche wijnen hebben een hoeveelheid restsuiker die hoger ligt dan de normen voor halbtrocken, maar niet meer dan 45 g/l bedraagt.
De aanduiding süß is toegestaan vanaf 45 g/l restsuiker.
Herkomst
Op 27 januari 2021 is de tiende wet tot wijziging van de wijnwet in werking getreden. De gewijzigde wet biedt het kader voor een sterkere herkomstprofilering van Duitse wijnen. Verdere details zijn geregeld in de wijziging van de wijnverordening, die is bekendgemaakt in het Bundesgesetzblatt, deel I, nr. 20 van 7 mei 2021. De nieuwe verordeningen zullen bindend zijn vanaf het wijnoogstjaar 2026. Tot dan mogen kwaliteitswijnen en predicaatwijnen nog worden geëtiketteerd en verkocht volgens de voorheen geldende verordeningen. Onder voorbehoud van de definitieve goedkeuring door de federale regering, geldt het volgende:
Hoe nauwer de herkomst, hoe hoger de kwaliteit
In de toekomst zal de herkomst van de druiven bepalend zijn voor de kwaliteit van de Duitse wijnen. Wijn is immers qua smaak een afspiegeling van zijn herkomst. Het Duitse kwaliteitssysteem is dus gebaseerd op het Romeinse model en volgt het principe “hoe nauwer de herkomst, hoe hoger de kwaliteit”. De basisgedachte hierachter is dat de kenmerken van een wijn op een bijzondere manier worden bepaald door zijn herkomst, het terroir, waarop de wijnstokken groeien. Het begrip “terroir” omvat de wisselwerking tussen de factoren klimaat, bodem en ligging, inclusief de producent, die de herkomst tastbaar maakt in de wijn. De term “herkomst” verwijst naar hele wijnbouw- en kwaliteitswijngebieden, maar ook naar meer eng gedefinieerde regio’s, plaatsen of individuele wijngaarden.
De bestaande predicaatniveaus van Kabinett tot Trockenbeerenauslese blijven door de nieuwe wijnwet onaangetast.
Met de nieuwe wijnwetgeving werd een meer gedifferentieerde herkomstpiramide ingevoerd op basis van de vroegere kwaliteitspiramide. “Deutscher Wein” (vroeger: Tafelwein) vormt de basis, gevolgd door de landwijnen met een beschermde geografische aanduiding (in het Duits: geschützte geografische Angabe, ook g.g.A.) en de kwaliteitswijnen of predicaatwijnen met een beschermde oorsprongsbenaming (in het Duits: geschützte Ursprungsbezeichnung, ook g.U.).
Binnen de g.U.-wijnen is er nog een herkomstpiramide met vier niveaus. Hier vormen wijnen waarvan de druiven uit het hele productiegebied afkomstig kunnen zijn, de basis. Op het volgende niveau komen de wijnen uit Bereiche (districten) of uit de vroegere Grosslagen, die nu moeten worden aangeduid met de term “Region”. Het niveau daarboven omvat de wijnen waarvan de druiven afkomstig zijn van één gemeente, en bovenaan staan de Lagenweine, die het terroir van de respectievelijke wijngaard op een bijzondere manier tot uitdrukking brengen. Daarnaast is het ook mogelijk om nog kleinere geografische eenheden binnen één en dezelfde wijngaard op het etiket aan te duiden, op voorwaarde dat deze zogenaamde Gewannen in het wijngaardregister zijn geregistreerd.
Binnen de Lagenweine maakt de nieuwe Duitse wijnverordening de termen Großes Gewächs en Erstes Gewächs voor het eerst in heel Duitsland uniform bruikbaar en gereglementeerd. Het gebruik ervan is slechts mogelijk met inachtneming van strikte criteria en heeft als doel de kwalitatieve top van de Duitse wijnen te versterken.
Wijnen met de benaming Großes Gewächs zullen in de toekomst bovenaan de lijst van Lagenweine staan. Zij omvatten alleen witte en rode wijnen die zijn gemaakt van één enkel druivenras dat past bij het profiel van het gebied. De met de hand geoogste druiven mogen een opbrengst van 50 hl per hectare niet overschrijden. De most die voor de productie wordt gebruikt, moet een natuurlijk alcoholvolumegehalte van ten minste 12% vol hebben en afkomstig zijn van één enkele wijngaard of een kleinere geografische eenheid (Gewann). De wijn moet droog worden gevinifieerd en door een proefcommissie sensorisch worden beoordeeld. Het oogstjaar moet altijd w orden vermeld. Witte wijnen van dit hoogste kwaliteitsniveau mogen pas op 1 september van het volgende jaar op de markt worden gebracht; voor rode wijnen wordt de termijn met nog eens negen maanden verlengd, d.w.z. tot 1 juni van het tweede jaar na de oogst.
De benaming Erstes Gewächs geldt ook alleen voor witte en rode wijnen die zijn gemaakt van één enkel druivenras dat past bij het profiel van het gebied. De druiven moeten selectief worden geoogst en mogen niet meer opbrengen dan 60 hl per hectare op vlakke percelen en 70 hl per hectare op steile percelen. De most die voor de productie wordt gebruikt, moet een natuurlijk alcoholgehalte van ten minste 11% vol hebben en afkomstig zijn van één enkele wijngaard of een kleinere geografische eenheid. De uitsluitend droge wijn mag pas vanaf 1 maart van het volgende jaar in de handel worden gebracht en moet voorzien zijn van het oogstjaar. De regionale wijnbouwverenigingen kunnen voor de Erste Gewächse een afzonderlijke sensorische test voorschrijven.
Voor de Erste en de Große Gewächse bepalen de regionale wijnbouwverenigingen de druivenrassen die passen bij het gebiedsprofiel en andere bijzondere sensorische kenmerken. Voorts kunnen zij aanvullende eisen voor het gebruik van de benamingen vaststellen, zoals bepaalde maximumopbrengsten per hectare of minimummostgewichten. Verenigingen die reeds de vermeldingen “Erstes Gewächs” of “Großes Gewächs” gebruiken, mogen deze blijven gebruiken indien zij voldoen aan bepaalde minimumeisen van de wijnverordening, bijvoorbeeld inzake druivenrassen, opbrengsten en oogstvoorschriften of de smaak.
Voor alle andere wijnen en ook voor mousserende wijnen met vermelding van een wijngaardnaam (Lagenwein) of een Gewann, geldt dat zij mogen worden gemaakt van een of meer daartoe bepaalde druivenrassen en dat de druiven ten minste van Kabinett-kwaliteit moeten zijn. De vroegste datum voor de verkoop van deze wijnen is ook 1 maart van het volgende jaar.
VDP
De Vereniging van Duitse Prädikatsweingüter (VDP) is een gerenommeerde en invloedrijke organisatie in de Duitse wijnindustrie. Hier is een diepgaand overzicht van de VDP:
Geschiedenis en Oprichting
De VDP werd opgericht in 1910 als de Vereniging van Natuurlijke Wijnbouwers. Het doel was om strengere kwaliteitsnormen in de Duitse wijnproductie te bevorderen en om de reputatie van Duitse wijnen te verbeteren.
Doelstellingen
- De bevordering van kwaliteit in de Duitse wijnbouwsector;
- Het behoud van traditionele wijnbouwmethoden en regionale identiteit;
- Het promoten van de reputatie van Duitse wijnen, zowel nationaal als internationaal;
- Het vaststellen van strenge classificatienormen om de kwaliteit van Duitse wijnen te waarborgen;
- Classificatiesysteem – Een van de meest prominente bijdragen van de VDP aan de Duitse wijnindustrie is het classificatiesysteem dat wordt gebruikt om de kwaliteit van Duitse wijnen te categoriseren. Dit systeem is gebaseerd op de herkomst van de wijn en hanteert verschillende niveaus van kwaliteit.
Niveaus van kwaliteit
- Gutswein: Basisniveau, vergelijkbaar met tafelwijn;
- Ortswein: Wijn van hogere kwaliteit afkomstig van een specifieke wijngaard (Einzellage);
- Erste Lage: Wijnen van topkwaliteit afkomstig van geclassificeerde premier cru-wijngaarden;
- Grosse Lage: Wijnen van de hoogste kwaliteit afkomstig van geclassificeerde grand cru-wijngaarden.
Lidmaatschap
De VDP heeft meer dan tweehonderd wijnhuizen als leden, die verspreid zijn over de belangrijkste wijnbouwregio’s van Duitsland. Het lidmaatschap van de VDP is selectief en vereist naleving van strenge kwaliteitsnormen en richtlijnen.
Symbolen en Etiketten
De VDP-wijnen zijn te herkennen aan specifieke symbolen en etiketten die de kwaliteitsclassificatie aanduiden. Deze symbolen, zoals de adelaar, zijn ontworpen om consumenten te helpen bij het identificeren van wijnen van de hoogste kwaliteit.
Invloed en Prestige
De VDP geniet wereldwijd aanzien en wordt beschouwd als een toonaangevende autoriteit op het gebied van Duitse wijn. De wijnen van VDP-leden worden vaak geassocieerd met uitmuntendheid en prestige, en ze worden regelmatig bekroond tijdens internationale wijnwedstrijden en beoordelingen.
Kortom, de VDP speelt een cruciale rol in het bevorderen van kwaliteit, traditie en reputatie in de Duitse wijnindustrie, en het heeft een blijvende invloed gehad op zowel de nationale als internationale perceptie van Duitse wijnen.
De ‘Winzer’ die wij gaan bezoeken
Weingut Uli Metzger
Al generaties lang maakt de familie Metzger, dat slager betekent in het Duits, mooie fulminante wijnen op hun kalkrijke terroir. Met het restaurant en de slagerij zijn ze inmiddels gestopt om zich volop te focussen op de productie van kwaliteitswijnen op topniveau. Van literwijnen tot Pinot Noir op Weltklasse niveau, er is voor ieder wat wils. Op het inmiddels 19 hectare grote wijngoed zijn de traditionele Duitse druivensoorten terug te vinden, maar ook met Cabernet Sauvignon, Merlot en zelfs Tempranillo wordt naar hartenlust geexperimenteerd.
De Metzger Winery ligt ongeveer 23 km ten westen van Mannheim, in Asselheim bij Grünstadt. De familie Metzger verbouwt hier al meerdere generaties wijn, en Uli heeft momenteel de leiding over het bedrijf. Hij wordt bijgestaan door zijn vrouw en twee dochters, die meehelpen op het landgoed – in de wijngaard, in de kelder, of wanneer ze op pad zijn om hun producten te promoten.
Bij de wijnen van de Metzgers draait alles om plezier. De naam is terug te vinden in de namen van de wijnen en de lijnen:
- Flanke – de basiswijnen van de Metzgers;
- Pastorenstück – de “middenklasse” wijnen;
- Filet – de top wijnen.
Daarnaast zijn er ook nog de merkwijnen zoals Flying Pig of Urbulle, die bedoeld zijn als aanvulling op de drie klassen. Het was ook zéér plezierig bij Metzger, onze reisleider moest er een einde aan breien, anders was het erg laat geworden!
De bodem rond Asselheim wordt gekenmerkt door kalkmergel. Hier verbouwen de Metzgers druivensoorten als Cabernet Sauvignon, Merlot en Tempranillo. De wijnen die hier worden geproduceerd hebben een sterk karakter, maar ook een evenwichtige zuurgraad. De wijngaarden van de familie Metzger liggen op de locaties Sonnenberg, Vogelsang en St. Stephan.
De Noordelijke Pfalz stond vroeger niet erg bekend als wijnbouwgebied, maar de inspanningen van de plaatselijke wijnboeren hebben daar verandering in gebracht. Bovendien wordt het gebied door de klimaatverandering onvermijdelijk warmer, wat de druiven ten goede komt. Over het algemeen zijn de wijnen uit deze streek vrij evenwichtig en fris.
Weingut Philipp Kuhn
Als 20-jarige was PHILIPP KUHN als enige verantwoordelijk voor de wijnbereiding en de wijngaarden op het landgoed van zijn ouders. Met de 1992 leverde hij zijn eerste vintage af. Als relatief jonge wijnmaker kan hij zichzelf daarom omschrijven als een oude rot in de sector, die al 30 jaargangen onder de knie heeft en een blijvende bijdrage heeft geleverd aan het succes van “het kleine wijnwonder van Duitsland”. PHILIPP KUHN is iemand die de afgelopen decennia de Duitse wijnscene heeft gevormd. De rijk gedecoreerde nationale en internationale onderscheidingen zijn zo talrijk dat er nauwelijks ruimte meer is in de vitrines en aan de muren in het kleine wijnproeflokaal. 10 x Duitse Rode Wijn Awards en 5 x Duitse Riesling Awards vertegenwoordigen een van de meest consistente wijnkwaliteiten in Duitsland en is tot nu toe door geen enkel ander wijnhuis geëvenaard. Naast het juiste onderbuikgevoel en de gevoeligheid voor wijngaarden en wijnbereiding, is de basis van het succes vooral het aanzienlijke portfolio van zeer gedecoreerde individuele wijngaarden. Zij vormen de basis die de onderscheidende Philipp Kuhn-wijnen hun profiel en karakter geeft. Het is de oeroude, ruige kalksteen die de Noord-Pfalz zijn bepalende imago geeft. Bekende locaties zoals de Laumersheimer “Kirschgarten” en de “Steinbuckel”, de “Burgweg” in Grosskarlbach, de Kallstadt-locaties “Saumagen” en “Steinacker” evenals de zeldzame “Schwarzer Herrgott” en de “Philippsbrunnen” uit de vlakbij Zellertal. Deze locaties en de naam Philipp Kuhn staan voor de hoogste kwaliteit droge Rieslings en rode en witte “Bourgognes”!
Een handschrift: Onze rode wijnen worden gevinifieerd volgens traditionele methoden. De druivenoogst wordt consequent met de hand gedaan, soms in verschillende passen van begin oktober tot november. Dus we worden perfect rijp, maar tegelijkertijd gezonde bessen. Deze worden gescheiden van hun stengel en gefermenteerd door klassieke puree-gisting, soms over meerdere weken. Alle rode wijnen worden opgeslagen in houten vaten. Secundaire wijnen rijpen in grote eiken vaten of in oude barriques, de topkwaliteiten in jongere of nieuwe eiken vaten. De opslagtijd is tussen de 16 en 20 maanden.
De witte wijnen worden voornamelijk reductief gerijpt in roestvrij staal of oude eiken vaten. Alle druiven worden met de hand geoogst. Nadat de bessen van de stelen zijn verwijderd, wordt een variabele maceratietijd gemaakt, afhankelijk van de kwaliteit en het type wijn. Vervolgens worden ze, zonder te pompen, door middel van pure druppeldruk naar de pneumatische pers gebracht en heel voorzichtig ingedrukt. De most wordt voorzichtig gefermenteerd bij een gistingstemperatuur van minder dan 20 ° C, deels spontaan, deels gefermenteerd met pure gisten. Dit zorgt voor een fijn rassenaroma, een krachtig lichaam en een zeer goede houdbaarheid.
Weingut Friedrich Becker
Typisch voor het zuiden van de Pfalz waren landelijke gemengde boerderijen, waar onder meer altijd wijn werd verbouwd. Pas halverwege de vorige eeuw drong het besef door dat de bodem en hellingen aan de rand van het Pfalzer woud uitstekende omstandigheden boden voor de beste wijnen. Sindsdien is wijn maken hun beroep. En passie tegelijk. In 1973 vulden ze de eerste flessen en plakten er het fox-label op, wat al snel een handelsmerk werd. Voor oude vrienden van hun wijnen en nu voor vele wijnkenners over de hele wereld, staat dit label voor zeer unieke wijnen van compromisloos hoge kwaliteit. Vooral de rode wijnen, waaronder de Pinot Noir, behoren al jaren tot de beste die in dit land worden geproduceerd. Het bedrijf is lid van de VDP. De Gault Millau beoordeelt hun prestaties met 4 van de 5 mogelijke druiven.
Het bezoek is de moeite waard. Op veel manieren. Allereerst vanwege dit betoverend mooie landschap. De zacht glooiende wijngaarden en de donkere rand van het Pfalzer woud domineren het beeld. Een aanblik die de eetlust opwekt, die meteen goed wordt geserveerd: in wijntavernes en restaurants die zowel aan eenvoudige als aan de hoogste eisen voldoen. De grens die hen scheidde van hun zuiderbuur is verdwenen. Wat is gebleven is een verbindend stuk gemeenschappelijke geschiedenis en taal, cultuur en manier van leven, die men op vele manieren deelt. Dit opsporen is al interessant genoeg. Maar misschien wil je gewoon delen in hun gemeenschappelijke liefde: de liefde voor eten, drinken en het goede leven!
Druivenrassen en classificatie: Schweigen is van nature rijk aan een grote verscheidenheid aan bodems en uitstekende locaties. Deze gelukkige omstandigheid heeft invloed op het aanbod van rassen in de wijnmakerij. Bovenal is de Pinot-familie goed vertegenwoordigd met Pinot Noir, Pinot Blanc, Pinot Gris en Chardonnay. Ze nemen ongeveer 60% van de wijngaarden in beslag. Daarna volgt de Riesling met een aandeel van rond de 22%. Sylvaner, Muskateller, Gewürztraminer, Müller-Thurgau, Portugieser, Schwarzriesling en Cabernet Sauvignon delen de rest van het areaal. De classificatie van de wijnen volgt de classificatie van de VDP volgens geografische oorsprong.
In de jaren 50 werd het voor de familie Becker duidelijk dat hun wijngaarden een uitstekend potentieel hadden om topwijnen te maken. Tot 1973 waren ze lid van de plaatselijke coöperatie, maar vanaf 1973 zijn ze verzelfstandigd. Sindsdien wordt er stelselmatig gewerkt aan kwaliteitsverbetering, o.a. door de beste Spätburgunder klonen aan te planten. Aanvankelijk werd gewerkt met klonen vanuit de Kaiserstuhl (Baden), maar sinds Friedrich Becker zich had verdiept in de geheimen van de pinot noir uit Bourgogne is hij in de jaren 90 Bourgogne klonen gaan aanplanten, die kleinere bessen dragen en geringere opbrengsten hebben. Zijn grote voorbeeld was en is Domaine La Romanee Conti. Hij streeft naar elegantie en kracht tegelijk. Zijn beste Spätburgunder komt van de “Sankt Paul” wijngaard over de grens in de Elzas.
Het verhaal van de vos
Het verhaal van de vos bij Weingut Friedrich Becker is een legende die verbonden is aan dit wijngoed in de Duitse regio Pfalz. Volgens de legende bewoog een vos zich ooit door de wijngaarden van Friedrich Becker. Deze vos had een unieke eigenschap: hij koos altijd de beste druiven uit om van te eten. De wijnmaker, geïntrigeerd door de keuzes van de vos, besloot deze kennis te benutten en begon de druiven te oogsten op de plekken die de vos had uitgekozen. De wijnmaker ontdekte dat deze druiven inderdaad van uitstekende kwaliteit waren en besloot ze te gebruiken om zijn beste wijnen te produceren. Door de jaren heen werd het verhaal van de vos die de beste druiven selecteerde een symbool voor de filosofie van Weingut Friedrich Becker: alleen de beste druiven worden gebruikt om hun hoogwaardige wijnen te maken. Dit verhaal illustreert niet alleen het belang van zorgvuldige selectie van druiven, maar ook het respect voor de natuurlijke processen die leiden tot uitstekende wijn. Het heeft ook een romantisch tintje dat de legende van het wijnhuis verrijkt en het een speciale plaats geeft in de harten van wijnliefhebbers en bezoekers van de Pfalz-regio.
De beste wijngaarden
- Sankt Paul (o.a. Spätburgunder) over de grens in de Elzas;
- Kammerberg (o.a. Spätburgunder) over de grens in de Elzas;
- Sonnenberg (Riesling).
Aanplant druivenrassen
De „Burgunder“ rassen zijn met 60 % aanplant het best vertegenwoordigd: Spätburgunder, Weiß- en Grauburgunder en Chardonnay. Daarna volgt de Riesling met een aandeel van ca 22 %. De rest is aangeplant met Sylvaner, Muskateller, Gewürztraminer, Müller-Thurgau, Portugieser, Schwarzriesling en Cabernet Sauvignon. De classificatie van de wijnen is VDP conform naar geografische herkomst (Gutswein, Ortswein, 1e Lage en Grosse Lage).
Totale aanplant bedraagt 25 ha en de productie ca 120.000 flessen.
Sinds 2000 lid van de VDP.
Weingut Jülg
Weingut Jülg is gevestigd in het plaatsje Schweigen-Rechtenberg, tegenover Wissembourg in Frankrijk. 50% van de wijngaarden van Jülg liggen in Frankrijk, maar dit mag gebotteld worden als Duitse wijn. Al in de jaren zestig plantte Oskar wijnstokken uit de Bourgogne, die kleinere maar smaakvollere druiven voortbrachten. Tegenwoordig zijn deze stokken precies op de juiste leeftijd, hebben ze diepe wortels en vormen ze de basis voor geweldige wijnen.
In de kelder ontwikkelt weingut Jülg de wijnen op de manier die het beste bij de betreffende druivensoort past – in roestvrijstalen tanks, in traditionele Pfalz-eikenvaten, in eikenhouten tonneau of barrique uit Frankrijk. Alles om het terroir en de locatie op een natuurlijke manier in de fles te krijgen. “Wij kennen de trends in de wijnwereld, maar volgen ze niet. We respecteren de tradities van wijn, maar we hebben er geen ontzag voor.”
Rondom Schweigen-Rechtenbach werkt Johannes Jülg op een grote verscheidenheid aan grondsoorten. Of het nu gaat om kalk, rode zandsteen, grind of löss: voor elk van de wijnstokken hebben bestaat in dit zuidelijke deel van de Pfalz de optimale locatie.
KAMMERBERG
Direct boven Wissembourg te vinden, zuidwaartse helling en sinds 1971 onderdeel van de Sonnenberg. Dit is echter het warmste stuk van de wijngaard. De gele kalksteenbodems met een hoog kleigehalte produceren briljante, diepe en stevige pinots met bessenfruit die tot de beste in hun soort behoren.
SONNENBERG
Gele kalksteen, net als de Kammerberg. Een hoog kleiaandeel zorgt ervoor dat de wijnstokken optimaal van water worden voorzien. Witte en rode Bourgognevariëteiten floreren hier.
PFARRINGERT
Verweerde Buntsandstein-grond en een rotsbasis van pure kalksteen, direct aan de rand van het bos in Rechtenberg. Rieslings worden hier ware exoten: rijp en sappig geel fruit in combinatie met een uitstekend geïntegreerde zuurgraad.
Immer weer worden zijn wijnen geprezen in vakbladen en door critici. “Opkomst van het jaar” in de Vinum Wine Guide 2020 en “Collectie van het jaar 2021” bij de Meininger Red Wine Award zijn slechts een fractie van de vele prijzen die Johannes de afgelopen jaren heeft verzameld. Volledig logisch en terecht, volgde in het voorjaar van 2021 dan de “ridderlijke onderscheiding” – de opname van het wijnhuis in de VDP. Net als bij het prominente naburige wijnhuis Friedrich Becker, groeien de druiven voor Jülgs wijnen zowel op Duits als op Frans grondgebied.
Ongeveer de helft van de wijngaarden bevindt zich aan de Elzasser kant, de andere aan de Pfalz kant. De prachtig geëxposeerde locatie Schweigener Sonnenberg, gekenmerkt door kalksteen, vormt het hart van het wijnhuis. De twee toppercelen van de Sonnenberg – Sankt Paul en Kammerberg – bevinden zich echter boven Wissembourg in Frankrijk. Deze Duits-Franse uitstraling kenmerkt echter ook de wijnen van Johannes. Ze zijn nooit extreem luidruchtig, maar blijven altijd subtiel en terroir-gedreven. Sommige wijnen zijn duidelijk “Duits” herkenbaar, andere zouden in de meeste blinde proeverijen gemakkelijk kunnen doorgaan voor hun tegenhangers uit Bourgondië.
Jülg is in de wijngaard, bodemkwaliteit
Bij alle wijnen van Jülg blijkt ook zijn talent voor uiterst bekwaam gebruik van hout, wat ook geen wonder is, aangezien hij in het verleden ervaring heeft opgedaan bij topbedrijven als Klaus Peter Keller en het legendarische Domaine des Lambrays. Natuurlijke wijnbouw in de wijngaard is vanzelfsprekend bij Jülg. In de kelder wordt dan ook minimaal ingegrepen en de wijnen krijgen zoveel rust als nodig is voordat ze op de markt komen.
Al met zijn basiswijnen levert Johannes Jülg een indrukwekkend hoge kwaliteit. Ze zijn uiterst uitnodigend, niet veeleisend, maar zeker niet willekeurig. Perfecte wijnen voor een gezellige avond, die solo gewoon lekker zijn en bijna elke gelegenheid aankunnen. De zogenaamde “terroirwijnen” bevinden zich kwalitatief een niveau boven de basiswijnen. Ze zijn vergelijkbaar met de dorpwijnen van andere producenten, behalve dat ze bij Jülg niet uitsluitend uit één plaats komen, maar ook deels op Elzasser grond groeien.
De spectaculaire wijnen van toplocaties vormen de top van de kwaliteitspiramide.
De focus ligt dus op de bodemformatie die de verschillende locaties delen: kalk, buntsandstein, grind of löss. Wie denkt dat pinot gris geen terroiruitdrukking kan hebben, moet absoluut de “kalkmergel” proberen om het tegendeel te bewijzen. De spectaculaire wijnen van toplocaties vormen de top van de kwaliteitspiramide. Fijn uitgebalanceerde, zeer precieze en goed bewaarbare meesterwerken die zich probleemloos kunnen meten met enkele premier crus. Zo’n hoge kwaliteit in deze relatief gematigde prijsklasse vind je in Duitsland ook nog maar zelden – een aanbeveling van “Best Buy”. Fruitige en perfect als aperitief geschikte crémants completeren de expressieve collectie van Johannes Jülg.
Weingut Dr. Wehrheim
Dr. Wehrheim is een wijngoed gevestigd in Duitsland, in de regio Baden-Württemberg, dat bekend staat om zijn hoogwaardige wijnen. Het wijngoed wordt gerund door de familie Wehrheim en heeft een lange geschiedenis van wijnproductie, met een focus op traditionele Duitse druivenrassen zoals Riesling, Spätburgunder (Pinot Noir), en Müller-Thurgau. De wijnen van Dr. Wehrheim worden gewaardeerd om hun kwaliteit en expressie van het terroir van de regio. Ze produceren een breed scala aan wijnen, variërend van droge witte wijnen tot volle rode wijnen en mousserende wijnen.
Wij werden warm ontvangen door de fantastische gastvrouw Anette Falke! Zij had de gehele proeverij tot in de puntjes voorbereid. Wat een schat van een vrouw!
Onze wijnmakersfamilie op het wijngoed Dr. Wehrheim produceert sinds 1920 klassiek droge wijnen van de hoogste kwaliteit. In de vierde generatie worden in de kelder van de historische Jugendstilhof traditionele druivenrassen verbouwd die optimaal gedijen op de bijzondere locaties van het wijngoed. Franz en Karl-Heinz Wehrheim staan bekend als wijnmakers van karaktervolle wijnen die de regionale kenmerken van klimaat en terroir in de smaak tot uiting brengen.
Door het werk in de wijngaard en de kelder moeten de oorspronkelijke eigenschappen van de gegroeide wijn optimaal tot hun recht komen. Het beste uit onze beste locaties halen, dat is de kunst van ons jaarlijkse vakmanschap. Met een visie om de druiven te begeleiden bij het rijpen, het microklimaat te begrijpen en te benutten voor optimale wijnbouw, is dit onze taak en onze passie.
Het voortdurende streven naar de best mogelijke kwaliteit vormt de kern van ons vakmanschap; werken met de natuur en haar omstandigheden is onze drijfveer. We begeleiden de druiven van de wijngaard tot in de fles en laten daarbij ruimte voor de individualiteit van elk terroir. Juist de interactie tussen meerdere generaties bevordert het bekijken vanuit verschillende perspectieven. Zo komen decennialange ervaring en innovatie samen, waarbij oude beproefde methoden worden geïnspireerd door nieuwe inzichten dankzij de voortdurende dynamiek in onze branche en de invloeden van verschillende generaties.
Karl-Heinz en Franz Wehrheim leiden het huidige wijngoed met visionair vakmanschap en gevoel voor duurzame structuren. Vier generaties, vier karaktervolle Wehrheims, die hun stempel drukken op hun werk, maar altijd in harmonie blijven met het culturele erfgoed en de visie van het wijngoed.
Zo’n samenwerking die generaties overspant, is alleen mogelijk met veel respect. Waardering voor verschillende benaderingen en constructieve overweging voor duurzame beslissingen. Met duidelijke doelen voor ogen en voortdurend in dialoog, zijn Karl-Heinz en Franz het eens over hun vakmanschap. Dat betekent niet dat er geen verschillende meningen zijn. Juist deze meningsverschillen, waarin we groeien als individuen en vooral als bedrijf, zijn belangrijk. Want alleen als we moedig vooruitgaan en blijven evolueren, komen we verder. Het sleutelwoord is hierbij om elke generatie te integreren met haar ervaringen en individuele kennis. Onze generatiewisseling is een samenspel en een overdracht van alle kennis en ervaring! Tegelijkertijd geven we ook ruimte voor een nieuwe stijl en nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden.
Volgens deze leidraad leiden we ons wijngoed. De jongere generatie, Franz Wehrheim, neemt op een traditionele en kwaliteitsbewuste manier het wijnmaken over, integreert het bestaande streven naar herkomst en kwaliteit, en bouwt voort op de waardevolle schat die hij van zijn vader Karl-Heinz Wehrheim heeft gekregen.
Weingut und Guts-ausschank Acham-Magin
Na de Negenjarige oorlog, waarin Forst grotendeels werd verwoest door de Franse troepen onder leiding van Generaal Melac, bouwde Heinrich Wilhelm Reichardt als een van de eerste wijnbouwers en landgoedeigenaren het landgoed Weinstrasse 67, nu bekend als Weingut Acham-Magin. Hij opende al een jaar later in 1712 het toenmalige restaurant “Zum Engel”, vandaag de dag bekend als Gutsausschank Acham-Magin.
Wijnbouw en gastronomie werden de komende decennia een vast instituut op het wijngoed. Al de zoon van Heinrich Reichardt, Johann Georg Reichardt, als grondeigenaar en kuiper in Forst, bevoorrecht met de beste wijngaarden, zoals de kroniek vertelt, breidde de wijngaarden aanzienlijk uit en was douanier voor de prins-bisschop. De erfgenamen zetten het levenswerk van vader en grootvader voort als wijnbouwers en wijnhandelaren en breidden door huwelijken met Forster-families onder andere ook in de familie Magin opnieuw het wijngaardgebied uit. De familie Magin leidde ook als wijnbouwer en wijnkuiper het wijngoed in de tweede helft van de 19e eeuw, en Emil Magin was medeoprichter van de “Verein der Naturweinversteigerer der Pfalz” in 1908 – vandaag de dag VDP-Pfalz – waar wij bij horen en waarvan de streven naar kwaliteit voor ons motivatie en succes betekenen.
Zijn zoon Kurt Magin trouwde in 1934 met de dochter van een wijnboer, Anna Elisabeth Hebinger uit Deidesheim, die het wijngaardbezit uitbreidde met de Deidesheimer locaties Mäushöhl en Herrgottsacker. Na de vroege dood van haar man leidde Anna Magin samen met haar vader het wijngoed door de oorlogsturbulenties en trouwde in 1947 met Anton Acham. Sinds 1994 leidt dochter Anna-Barbara Acham samen met Vinzenz Troesch het wijngoed en de Gutsausschank.
“Ons wijngoed werd opgericht in 1711 en wordt sindsdien traditioneel gerund als familiewijngoed. De fantastische bodems en het microklimaat in Forst hebben de Rieslingteelt altijd bevorderd. Deze optimale omstandigheden, gecombineerd met grote zorg in teelt en vinificatie, leveren Rieslingwijnen van de hoogste kwaliteit op. Het belangrijkste doel is om authentieke droge wijnen met een onderscheidend karakter te produceren, die het terroir duidelijk laten zien, wat uitstekend wordt ondersteund door de biologisch-dynamische werkwijze.”
De wijnen van Acham-Magin zijn zeer herkenbaar: vol, krachtig en kruidig. Het zijn in het algemeen wijnen met een groot rijpings potentieel die na enkele jaren alleen maar aan kracht winnen. Acham-Magin is een traditierijk Weingut uit Forst met wijngaarden op de allerbeste plekken in de Pfalz. Pal achter hun huis ligt het het Kirchenstück, de wijngaard waar de beste en duurste wijnen uit de Pfalz vandaan komen en waar ook Acham-Magin een deel van bezit. Anna-Barbara Magin is, net als haar moeder voor haar, de Winzerin die het bedrijf leidt. Acham-Magin was medeoprichter van de prestigieuze VDP (Verband Deutscher Prädikats- und Qualitäts Weingüter) in 1910.
1
Wat de combinatie van wijnen en beleving betreft, staat Anna Barbara bij de gehele groep op 1! Wat een mooie wijnen en wat een lieve gastvrouw! Alles tot in de puntjes verzorgd met ook nog eens een heerlijke lunch! Deze krasse dame heeft de touwtjes in handen en dwingt véél respect af! Hulde!
Weingut Bernhard Koch
“In de industrie zou men Koch een conglomeratie noemen. Zijn assortiment varieert van de eerder kleine Portugieser tot de uiterst nauwkeurige Pinot Noir en alle facetten en druivensoorten daartussenin. Het succes wordt gegarandeerd door het feit dat men Koch het evenwicht tussen kwaliteit en persoonlijkheid toevertrouwt. Hij is een bescheiden persoon, maar weet heel goed waar hij naartoe wil. Hij wordt ondersteund door zijn zoon Alexander en keldermeesteres Chie Sakata. Het drietal proeft samen en neemt samen beslissingen. Alle drie zijn zeer kritisch, vooral ten opzichte van hun eigen werk…”
“4 druiventrossen in wijngids Gault&Millau, 4 sterren in Vinum, scores van 86-95 punten, zoon Alexander die de eerste wedstrijd voor jong talent “Die junge Pfalz” won. Genoeg redenen om een kijkje te nemen bij Bernhard Koch in Hainfeld. Wat een warm onthaal kreeg ik hier in dit sympathieke familiebedrijf! En wat een fraaie collectie proefde ik! Van basis tot premium alles top en dat is knap, als je nagaat dat dit bedrijf met 50 hectare niet bepaald klein is.”
De wijnen van Weingut Bernhard Koch zijn erg populair in de regio. De eeuwenlange wijnbouwtraditie speelt daar natuurlijk een rol. Sinds 1610 is de familie actief bezig met wijnbouw. Maar het is vooral in de laatste decennia dat dit domein een kwaliteitsreputatie heeft opgebouwd. Van de meer dan 40 hectare wijngaarden komen zuivere, typische en karaktervolle wijnen die zonder twijfel een breed publiek plezieren. Dat de familie Koch bovendien immens sympathiek en bodenständig zijn, maakt samenwerking des te fijner.
Het grote domein in Hainfeld wordt gerund door het vader Bernhard en zonen Alexander en Konstantin. De bodem is, samen met het gunstige microklimaat, een van de belangrijkste factoren voor de kwaliteit van de wijn. Ze bezitten percelen op de beste locatie in en rond Hainfeld, waar de bodem een opvallend hoog aandeel leem en klei bevat, de zogenaamde “Letten“. Deze bodem staat bekend om het vermogen grote hoeveelheden water op te slaan, ideaal in de regelmatige, regenarme jaren. Het geeft de wijnen inhoud en sappigheid. In sommige wijngaarden komt daar een hoog kalkgehalte bij, wat zorgt voor een extra dosis mineraliteit.
Wie door het gamma van Weingut Bernhard Koch bladert zal een enorme variatie aan druivenrassen vaststellen, waarmee zowel heerlijke prijskwaliteitswijnen en topwijnen worden gemaakt. Op elk niveau is er aandacht voor kwaliteit, net daarom bezit de familie Koch een sterke reputatie. En sinds Bernhard Koch in de jaren tachtig naar de Champagnestreek reisde, maakt hij ook een fraai gamma Sekt. Het domein staat trouwens in voor het volledig productieproces, een groot deel van de kelder is voorbehouden voor het maken van hun Sekt. Ook hier geldt een geweldige prijskwaliteit. Verder is het domein specialist in Spätburgunder. Initieel lieten ze zich begeleiden door Hans Erich Dausch, een gekende wijnmaker uit de Pfalz. Sinds de zonen Koch het domein hebben vervoegd volgen ze hun eigen weg, met meer focus op elegantie. Hoewel de kracht, typisch voor de wijnen van Koch, nooit ver weg is.
Sektkellerei Andres & Mugler
Sektkellerei Andres & Mugler, opgericht in 1989, is een samenwerkingsverband tussen de wijnboeren Michael Andres en Steffen Mugler en richt zich puur op het maken van sekt. Ze werken overtuigd biodynamisch en produceren jaarlijks – biologisch gecertificeerd sinds 2006 – ongeveer 25.000 flessen.
Het assortiment telt tien verschillende sekts: van riesling-, spätburgunder- en weissburgunder-sekt tot een hele serie cuvées. Alles volgens de methode ‘traditionelle (of ‘klassische’) Flaschengärung’: dat wil zeggen met een tweede gisting van de basiswijnen op de fles, op dezelfde manier als ook Champagne wordt gemaakt.
De druiven voor de basiswijnen komen van hun beider wijngoederen: de kalkrijke Heiligenberg in Maikammer (waar Steffen Mugler zijn Weingut M. Schädler heeft) en de wijngaarden van Michael Andres in Ruppertsberg en Deidesheim (vooral Buntsandstein en klei). Steffen en Michael zijn perfect in staat om met hun diversiteit in bodemstijlen de ideale balans te vinden bij het samenstellen van hun sekts op basis van die verschillende basiswijnen.
Sektkellerei Andres & Mugler is in 2020 door de in Duitsland toongevende wijngids Eichelmann uitgeroepen tot het wijngoed met de beste sekt-collectie van Duitsland. En aangezien er veel sekt wordt gemaakt (wat hoofdzakelijk in Duitsland zelf en nog niet veel in Nederland wordt gedronken), wil dat nogal wat zeggen!
Geweldige verhalen beginnen vaak in de Pfalz met een vat. Voor Michael Andres en Steffen Mugler was het een 1000-liter vat Riesling en het idee om Palatijnse mousserende wijn te produceren volgens de traditionele methode, gegist in de fles, gerijpt op de gist. Toen ze hun debuutproduct in 1989 op de markt brachten, waren de duizend liter binnen korte tijd uitverkocht.
Het maken van mousserende wijn fascineerde de twee vrienden. Ze verkregen de beste basiswijnen uit de regio om ze tot schuim te brengen. Ze experimenteerden met verschillende wijnen, verschillende rijpingstijden, verschillende vaten. Ze werden gedreven door een perfectie die hen steeds weer tot dezelfde conclusie bracht: om de kwaliteit van hun mousserende wijn te kunnen verhogen, moeten ze het hele proces in eigen hand hebben, van de wijngaard tot in de fles.
Daarom begonnen ze hun eigen wijngaarden te beheren. Zo ontstonden ook hun twee wijnmakerijen, die ze tot op de dag van vandaag naast hun mousserende wijnmakerij exploiteren. Hier verbouwen ze de basiswijnen voor de mousserende wijn. Zo kunnen ze op elk moment de druiven selecteren die het meest geschikt zijn voor mousserende wijn.
Maar de centrale waarden van hun werk liggen op een ander gebied, namelijk in de biodynamica.
“Biodynamie is de houding waarmee we alles bekijken: de wijngaarden, het vakmanschap, de medemensen.”
Steffen Mugler
De Deidesheimer Mäushöhle is een steile wijngaardperceel, verborgen direct aan de rand van het bos, aangelegd in verschillende terrassen. Wie op het juiste moment komt, ruikt de geur van gedroogd gras en warme grond. Op de eeuwenoude zandstenen muren zonnen hagedissen, daartussen groeit wilde bieslook, uit het bos klinkt een luid, veelstemmig vogelgezang. Soms gaat Michael Andres hier ook op zondag heen om te ontspannen, naar zijn favoriete plek. Het uitzicht strekt zich uit over het wijnlandschap van Deidesheim tot aan het Zwarte Woud.
Wie hier eens het donkere zand door zijn vingers laat glijden, herkent al snel: de grond is los, vol wortels, kerngezond. De twee wijnmakers gebruiken in al hun wijngaarden geen chemisch-synthetische middelen, ze versterken hun wijnstokken met preparaten en thee, veel werkzaamheden worden afgestemd op de maanfasen. Deze biodynamische teelt leidt tot wijngaarden met een eigen, natuurlijk ritme. Wijngaarden in balans. Een volledig systeem dat op zichzelf functioneert. Michael Andres is ervan overtuigd dat op deze manier wijnen ontstaan die perfect geschikt zijn voor mousserende wijn: fysiologisch rijp en tegelijkertijd licht.
Wie Steffen Mugler vraagt naar biodynamie, krijgt als aanvullend antwoord: “Ook mensen maken het verschil.” Voor hem is biodynamie een fundamentele aandacht, een zorg, een waakzaamheid. Sinds hij biodynamisch werkt, is hij attenter geworden op de natuur en andere mensen – biodynamie als oefening in meer waarnemen.
Misschien is het juist de vermenigvuldiging van deze twee perspectieven die zich ontvouwt in het werk van Michael Andres en Steffen Mugler. Ze zijn met hun verschillende perspectieven in harmonie en deze houding is diep geworteld in hun vriendschap.
“Wij zijn verschillend, we hebben elkaar allebei nodig. Samen vinden we altijd betere oplossingen, samen zijn we moediger.”
Michael Andres
Michael Andres en Steffen Mugler zijn mensen die elkaar nooit in de rede vallen, zelfs als ze de meeste zinnen voor elkaar zouden kunnen afmaken. Ze zijn al 35 jaar bevriend, en werken al meer dan 30 jaar samen.
Natuurlijk hebben ze vaak verschillende meningen. Maar ze oriënteren zich altijd op elkaar, hun streven is altijd consensus. Deze voortdurende wisseling van perspectief is de basis en voorwaarde voor hun creativiteit.
“Wie met een wakker oog door het leven gaat, creëert ruimte voor iets nieuws.”
Steffen Mugler
Een van de belangrijkste waarden voor Andres en Mugler is de openheid voor iets nieuws. Dat betekent voor hen ook het toelaten van onzekerheid, van het onbekende, van processen die niet tot in de kleinste details gepland zijn. Daardoor gaan er steeds weer nieuwe deuren open, vinden ze steeds weer nieuwe inspiratie.
Zo hebben ze enkele jaren geleden de methode van zachte snoei geleerd en daarmee hun eeuwenoude percelen in een beter evenwicht gebracht. Sinds een bevriende imker zijn bijenkorven naast de wijngaarden in de Deidesheimer Mäushöhle heeft geplaatst, leren de wijnmakers nog meer over biodiversiteit en insecten. Ze zoeken het onontdekte op, ze houden van uitwisseling. En hun mousserende wijnen weerspiegelen dat precies: gelaagdheid in balans.
“Het mooiste is de complexiteit. Van de wijngaard tot aan de tweede gisting beïnvloeden we talrijke factoren die de smaak beïnvloeden.”
Michael Andres
Het werk van Michael Andres en Steffen Mugler is puur vakmanschap met oog voor detail. Ze oogsten alle wijngaarden met de hand om de druiven onbeschadigd naar de wijnmakerij te brengen. Van de oogst persen ze slechts ongeveer twee derde van het potentiële sap uit. Bij het kiezen van de druivensoorten maken ze gebruik van de diversiteit die de Pfalz biedt.
De twee sektmakers willen niets kopiëren, niemand nadoen, geen kortstondige trends volgen. Al meer dan dertig jaar richten ze zich op slechts één doel: kwaliteit die niet hoeft te worden uitgelegd.
Welk compliment hen het meest heeft verheugd? Toen de gerenommeerde wijnrecensent Stuart Pigott niet wist wat hij in zijn glas had en spontaan overweldigd was. Hij had nog nooit zo’n complexe en interessante mousserende wijn gedronken. Enthousiasme zonder voorkennis. Een prestatie die alleen mogelijk is als je ingaat tegen uniformiteit.
Hun mousserende wijnen verraden alles over hun herkomst. Ze weerspiegelen de variëteit, terroir en de Pfalz. Ze zijn licht, hebben een druif-minerale smaak en zijn altijd droog gevinifieerd.
“Als je let op de balans van alle dingen, worden de processen eenvoudiger. Deze zekerheid is zeer bevrijdend.”
Michael Andres
Michael Andres en Steffen Mugler stralen rust en tevredenheid uit. Dat komt door de doelen voor hun sektkelder. Ze worden niet gedreven om steeds meer te produceren. Ze willen alle details van de mousserende wijnproductie in eigen hand houden en daarbij geen compromissen hoeven te sluiten. Zo zijn ze onafhankelijk en vrij van externe druk.
Deze vorm van vrijheid berust op hun wederzijds vertrouwen. Ze vertrouwen op hun kunnen. Ze vertrouwen op elkaar. Ze vertrouwen op de natuur.
Restaurants
Restaurant Turm Stübl
Turm Stübl Restaurant is een bekend restaurant gelegen in Deidesheim, Duitsland. Het staat bekend om zijn uitstekende keuken en gezellige sfeer. Het restaurant staat bekend om zijn traditionele Duitse gerechten, met een focus op regionale ingrediënten en seizoensgebonden gerechten. Ze bieden een verscheidenheid aan gerechten, waaronder lokale specialiteiten zoals schnitzels, bratwurst en stoofschotels, evenals internationale gerechten. De sfeer in het Turm Stübl Restaurant wordt vaak beschreven als gezellig en gastvrij. Het interieur is vaak traditioneel en knus, met houten meubels en decoraties die de warmte van het platteland uitstralen. Het is een populaire plek voor zowel lokale bewoners als toeristen.
Lokale wijnen
Zoals te verwachten in een stad als Deidesheim, biedt het restaurant een uitgebreide selectie aan lokale wijnen. Rijnland-Pfalz staat bekend om zijn wijnproductie, en gasten kunnen genieten van een scala aan witte en rode wijnen uit de regio, passend bij de gerechten die worden geserveerd. Het Turm Stübl Restaurant heeft waarschijnlijk een rijke geschiedenis, maar specifieke details kunnen variëren. Veel restaurants in Deidesheim zijn gevestigd in historische gebouwen, en het is mogelijk dat het Turm Stübl Restaurant een vergelijkbare achtergrond heeft. Aangezien het restaurant populair kan zijn, vooral tijdens drukke periodes zoals vakanties of weekenden, wordt het vaak aanbevolen om van tevoren te reserveren om teleurstelling te voorkomen.
Restaurant zum Woibauer
Het restaurant “Zum Woibauer” in Deidesheim is een traditioneel Duits restaurant dat bekend staat om zijn uitstekende keuken en gezellige sfeer. Het restaurant serveert traditionele Duitse gerechten met een focus op regionale en seizoensgebonden ingrediënten. Gasten kunnen genieten van gerechten zoals schnitzels, braadworsten, stoofschotels, en andere lokale specialiteiten. De gerechten zijn vaak stevig en smaakvol, perfect passend bij de sfeer van het platteland. De porties zijn groot, maar zeker ook lekker!
De sfeer in “Zum Woibauer” is warm en uitnodigend. Het interieur is traditioneel, met houten meubels en een landelijke inrichting die de gezelligheid benadrukt. Het is een plek waar gasten kunnen ontspannen en genieten van goed eten in een informele setting.
Restaurant Fumi
Restaurant Fumi in Deidesheim is een gastronomische bestemming die bekend staat om zijn uitstekende Japanse keuken met een moderne twist. Gelegen in het hart van Deidesheim, een schilderachtig stadje in de Duitse deelstaat Rijnland-Pfalz, biedt Fumi een verfijnde culinaire ervaring.
Het restaurant is vernoemd naar chef-kok Fumi Kumagai, een meester in de kunst van de Japanse keuken. Zijn gerechten combineren traditionele Japanse smaken en technieken met moderne presentaties en lokale ingrediënten uit de regio. Dit creëert een unieke culinaire ervaring die zowel verfijnd als verrassend is.
Het menu van Fumi biedt een scala aan heerlijke opties, variërend van verse sushi en sashimi tot inventieve gerechten zoals Wagyu beef met wasabi-schuim en zwarte truffel. Elk gerecht wordt zorgvuldig bereid en gepresenteerd met oog voor detail, waardoor elke maaltijd een waar genot is voor de zintuigen.
Naast het voortreffelijke eten staat Fumi ook bekend om zijn elegante en moderne interieur, dat een ontspannen en verfijnde sfeer creëert. Het restaurant is ideaal voor intieme diners, zakenbijeenkomsten of speciale gelegenheden.
Al met al biedt Restaurant Fumi in Deidesheim een unieke culinaire ervaring die liefhebbers van Japanse keuken en fijnproevers over de hele wereld aantrekt. Met zijn combinatie van traditionele smaken en moderne flair is het een bestemming die zeker een bezoek waard is.